Mobbing w pracy – jak go rozpoznać i jak się bronić?
Zapraszamy na stały punkt naszych publikacji – rozmowę z Marią Miśkiewicz, psychologiem i właścicielką Butterfly Centrum Psychologiczno-Rozwojowego
Pani Mario, coraz częściej mówi się o mobbingu w miejscu pracy. Jak go właściwie zdefiniować?
Maria Miśkiewicz: Mobbing to długotrwałe i systematyczne działanie, które ma na celu zastraszenie, poniżenie lub wykluczenie pracownika. Może przyjmować różne formy – od jawnej agresji, przez manipulacje, aż po ignorowanie czy nadmierne kontrolowanie. To ważne, aby odróżniać go od zwykłych konfliktów – mobbing to proces, który stopniowo niszczy pewność siebie i zdrowie psychiczne osoby doświadczającej przemocy w miejscu
Jakie są najczęstsze sygnały, że możemy być ofiarami mobbingu?
Kluczowe są zmiany w samopoczuciu – przewlekły stres, lęk przed pójściem do pracy, spadek motywacji czy bezsenność. Osoby mobbingowane często zaczynają wątpić w swoje umiejętności, izolują się, a ich zdrowie psychiczne i fizyczne stopniowo się pogarsza. Często osoby odczuwają wstyd, obawiają się powiedzieć o tym komuś innemu w pracy, bądź bliskiej osobie. W Butterfly Centrum Psychologiczno-Rozwojowym często spotykamy pacjentów, którzy przez długi czas nie zdawali sobie sprawy, że ich problemy wynikają z mobbingu. Dopiero w trakcie terapii zaczynają łączyć fakty i szukać rozwiązań, które pomogą im odzyskać kontrolę nad sytuacją.
Mobbing to proces, który stopniowo niszczy pewność siebie i zdrowie psychiczne osoby doświadczającej przemocy w miejscu
Jakie są psychologiczne konsekwencje długotrwałego narażenia na mobbing?
Skutki mogą być bardzo poważne – od obniżonego poczucia własnej wartości i wypalenia zawodowego, przez depresję, aż po silne zaburzenia lękowe. Niektórzy pacjenci skarżą się także na objawy psychosomatyczne, takie jak bóle głowy, problemy żołądkowe czy chroniczne zmęczenie. Dlatego tak ważne jest, by reagować jak najszybciej i szukać wsparcia. W naszym centrum pomagamy osobom w kryzysie nie tylko zrozumieć sytuację, ale też wypracować skuteczne strategie obrony przed mobbingiem.
W jaki sposób można się bronić przed mobbingiem? Jakie kroki warto podjąć?
Po pierwsze – dokumentować każdą sytuację, która budzi nasz niepokój. Warto zapisywać daty, treści rozmów czy e-maile, które mogą być dowodem na niewłaściwe traktowanie. Kolejnym krokiem może być rozmowa z przełożonym lub działem HR. Jeśli to nie przynosi efektów, warto skonsultować się ze specjalistą – psychologiem lub prawnikiem, który pomoże ocenić sytuację i podjąć odpowiednie działania.
Czy są osoby bardziej podatne na mobbing, czy może on dotknąć każdego?
Tak, istnieją pewne cechy, które mogą zwiększać podatność na mobbing. Osoby, które mają niskie poczucie własnej wartości, często nie zauważają subtelnych sygnałów przemocy psychicznej lub nie potrafią się skutecznie bronić. Ponadto osoby, które są zbyt samotne w pracy, mają trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych, mogą być łatwym celem dla osób stosujących mobbing. Często też osoby ambitne, które mocno angażują się w swoją pracę, stają się obiektem zazdrości lub nieuzasadnionej krytyki. Mobbing może dotknąć także tych, którzy w jakiś sposób wyróżniają się w zespole, np. poszukują nowych pomysłów lub mają odmienny sposób pracy. W takich przypadkach, zamiast wsparcia, mogą spotkać się z odrzuceniem, izolacją lub nawet celowym szkodzeniem ich wykonywanej pracy. Ważne jest, by osoby te miały świadomość swoich granic, umiały rozpoznać szkodliwe zachowania oraz miały odpowiednie wsparcie w trudnych sytuacjach.
Warto zapisywać daty, treści rozmów czy e-maile, które mogą być dowodem na niewłaściwe traktowanie. Kolejnym krokiem może być rozmowa z przełożonym lub działem HR
Jakie komunikaty najczęściej słyszy osoba doświadczająca mobbingu? Czy można je w jakiś sposób rozpoznać?
Osoby mobbingowane często słyszą słowa, które podważają ich kompetencje i wartość, takie jak „Jesteś do niczego”, „Nie nadajesz się do tej pracy” czy „Inni radzą sobie lepiej”. Często pojawiają się też subtelniejsze formy manipulacji, takie jak ciągła krytyka, umniejszanie osiągnięć, ignorowanie pomysłów lub publiczne ośmieszanie. Przykłady to np. komentarze typu „Nie ośmieszaj się” czy „Znowu muszę poprawiać twoją pracę”. Takie słowa mają na celu zniszczenie pewności siebie i stopniowe osłabienie poczucia własnej wartości osoby mobbingowanej, co może prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych, takich jak lęk czy depresja. Ważne jest, aby rozpoznać te mechanizmy, zanim staną się one głównym czynnikiem wpływającym na życie i samopoczucie pracownika.
W jakich miejscach pracy najczęściej możemy doświadczyć mobbingu? Czy są branże, w których ryzyko jest szczególnie wysokie?
Mobbing może wystąpić w każdej branży, jednak niektóre środowiska pracy mogą sprzyjać temu zjawisku. Najczęściej spotykamy go w korporacjach, gdzie panuje duża konkurencja, a hierarchia w firmie jest wyraźna. W takich miejscach pracownicy mogą być narażeni na presję wyników, co może prowadzić do negatywnych, wyniszczających relacji. Również w sektorze publicznym, zwłaszcza w instytucjach o sztywnych procedurach, mobbing może występować, szczególnie gdy brak jest elastyczności w zarządzaniu ludźmi. W zawodach, które wiążą się z dużą odpowiedzialnością i stresem, jak np. w służbie zdrowia, czy w służbach mundurowych, mobbing może być mniej widoczny, ale nie mniej obecny. W tych środowiskach, w których napięcia emocjonalne, presja czasu i stres są na porządku dziennym, osoby o słabszej pozycji mogą stać się celem niewłaściwego traktowania. Warto podkreślić, że mobbing nie jest ograniczony do żadnej branży – może występować w każdym miejscu, gdzie brakuje szacunku, zaufania i efektywnej komunikacji między pracownikami oraz przełożonymi.
Jaką radę dałaby Pani osobom, które podejrzewają, że są ofiarami mobbingu, ale nie wiedzą, jak zrobić pierwszy krok?
Maria Miśkiewicz: Najważniejsze jest, aby nie zostawać z tym samemu. Warto porozmawiać z kimś zaufanym, psychologiem lub prawnikiem, by lepiej zrozumieć sytuację i podjąć świadome decyzje. Często wystarczy kilka spotkań, aby odzyskać pewność siebie i wypracować skuteczne sposoby działania. W Butterfly Centrum Psychologiczno-Rozwojowym oferujemy wsparcie psychologiczne dla osób doświadczających mobbingu – pomagamy im odzyskać równowagę emocjonalną i nauczyć się skutecznie stawiać granice. Jeśli ktoś czuje, że sytuacja w pracy negatywnie wpływa na jego zdrowie psychiczne, zachęcam do skorzystania z pomocy. Czasem jeden krok może odmienić całe życie.
mgr Maria Miśkiewicz
Maria Miśkiewicz – psycholożka, absolwentka Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu oraz właścicielka Butterfly Centrum Psychologiczno-Rozwojowego.
Pani Maria jest w trakcie czteroletniego kursu psychoterapii poznawczo-behawioralnej. W swojej pracy indywidualnie podchodzi do potrzeb klientów, stosując holistyczne podejście i łącząc różne nurty terapeutyczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR) oraz elementy technik z zakresu podejścia humanistyczno-egzystencjalnego, które koncentrują się na rozwoju osobistym i zrozumieniu sensu życia. Ta integracja metod pozwala jej skutecznie pomagać w szerokim zakresie trudności psychologicznych.
Motto „Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku” doskonale odzwierciedla podejście Marii Miśkiewicz, która z zaangażowaniem wspiera swoich pacjentów na każdym etapie ich rozwoju. Krok po kroku pomaga im odkrywać ich wewnętrzne zasoby, wprowadzać pozytywne zmiany i osiągać poprawę jakości życia. Symbol motyla, istotny w jej terapii, symbolizuje proces przemiany i transformacji.
Informacje na temat wolnych terminów u Pani Marii, uzyskać można poprzez kontakt telefoniczny 571579317 lub mailowo mariamiskiewicz.psycholog@gmail.com
Social media Butterfly Centrum:
